Μέρος A΄
Συνοικίες- Ναοί- Μοναστήρια τής πόλης τού Ρεθύμνου αναφερόμενα στα Κατάστιχα των Νοταρίων της Βενετοκρατίας [1204- 1646]
Εισαγωγικά στοιχεία
Η περίοδος της Βενετοκρατίας στην Κρήτη χρονολογείται από το έτος 1204 μέχρι το 1669. Πρόκειται για την περίοδο ξένης κατάκτησης του νησιού με τη μεγαλύτερη διάρκεια. τετρακόσια εξήντα πέντε ολόκληρα χρόνια. Από το μακρότατο αυτό χρονικό διάστημα βενετικής κυριαρχίας οι νοτάριοι του Ρεθύμνου, με τα κατάστιχά τους, καλύπτουν την περίοδο των τελευταίων εκατόν εξήντα επτά, μόλις, χρόνων, και πιο συγκεκριμένα από το έτος 1479 μέχρι και το έτος 1646. Στο διάστημα, λοιπόν, αυτό εντοπίζεται η ύπαρξη των συνοικιών, των ναών και μοναστηριών που ακολουθούν στη συνέχεια, χωρίς, φυσικά, αυτό και να περιορίζει την ιστορική ύπαρξή τους, αναγκαστικά, στα έτη αυτά, όπως συχνά αυτό γίνεται φανερό από τα κατά τόπους σχόλιά μας.
Ειδικότερα, τα κατάστιχα των επτά γνωστών νοταρίων του Ρεθύμνου που χρησιμοποιήσαμε στην παρούσα μελέτη μας (όλα μεταφράσεις του ρεθυμνιώτη ιστορικού Γιάννη Γρυντάκη) καλύπτουν τα εξής έτη της Βενετοκρατίας:
Γιάννης Λόγγος 1479- 1511
Τζώρτζης Τρωίλος 1585- 1600
Γεώργιος Πάντιμος 1613- 1642
Αντρέας Καλλέργης 1634- 1646
Μαρίνος Αρκολέος 1643- 1646 (ο τελευταίος νοτάριος)
Σε αυτή την ενότητα, παραθέτουμε σε απόλυτη αλφαβητική σειρά, εκατό τρεις (103) συνολικά συνοικίες, εκκλησίες και μοναστήρια της πόλης του Ρεθύμνου κατά τη Βενετοκρατία. Μετά το κάθε όνομα, μέσα σε παρένθεση, προσδιορίζουμε αν πρόκειται για «εκκλησία», «μοναστήρι» ή «συνοικία», στην περίπτωση που η εν λόγω εκκλησία- μοναστήρι έδωσε- όπως συμβαίνει συνήθως- και το όνομά της στη συγκεκριμένη περιοχή και έτσι, με το όνομά της, αναφέρεται στις νοταριακές πράξεις.
Κρίνουμε σκόπιμο να διευκρινίσουμε, περαιτέρω, ότι όλα όσα στα συμβόλαια αναφέρονται ως «μοναστήρια» δεν αφορούν πάντοτε σε μοναστήρια, αλλά, συχνά, πρόκειται για απλούς ναούς που ο λαός τους αποκαλεί «μοναστήρια», χωρίς, πράγματι, να πρόκειται για τέτοια. Για μοναστήρι, τωόντι, μιλάμε όταν ο ναός φαίνεται να συνδέεται με μοναχούς και μοναχές.