Φουρκοκέφαλο

Φουρκοκέφαλο, το (στο Φουρκοκέφαλο)
Ο λόγος για τον σημερινό λόφο του Τιμίου Σταυρού, που στα χρόνια της Βενετοκρατίας ήταν γνωστός με τα ονόματα
Φ ο υ ρ κ ο κ έ φ α λ ο  ή  Λ ό φ ο ς τ ο υ Α γ ί ο υ Α θ α ν α σ ί ο υ.
Το πρώτο όνομα (Φουρκοκέφαλο) το αναφέρει ο Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής στο έργο του «Κρητικός πόλεμος», αναφερόμενος στο γυναικείο μοναστήρι τού Αγίου Αντωνίου, που, στα χρόνια της Βενετοκρατίας, ήταν κτισμένο στον εν λόγω λόφο με τους παρακάτω στίχους:
«Κι οι Τούρκοι τσι λουμπάρδες των τσι επήγα για μια νύχτα
και δεν εφοβηθήκασι τσι μπάλες απού ερίχτα,
τσ” επήγε και τσ” ανέβασε, έτοιες φριχτές λουμπάρδες,
εκεί στην πόρτα τσ” εκκλησιάς, που “τον οι καλογράδες,
έστησε το καστέλι του “ς τόπον που μπάλα σώνει,
μέσα στο Φουρκοκέφαλο τον Άγιο Αντώνη».
Η ετυμολογία του ονόματος πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι κατά την περίοδο τής Βενετοκρατίας εκεί ήταν ο χώρος εκτέλεσης των Ρεθεμνιωτών επαναστατών από τους Βενετσιάνους κατακτητές, που έτσι φόβιζαν και παραδειγμάτιζαν τον λαό κάθε φορά που επαναστατούσε. οπότε Φ ο υ ρ κ οκ έ φ α λ ο σημαίνει κεφάλι (= ύψωμα), όπου υπήρχε φούρκα (η), πάσσαλος διχαλωτός, δοκός σε σχήμα  Τ  ή σταυρού, αγχόνη, κρεμάλα.
Το δεύτερο όνομα τού λοφίσκου (Άγιος Αθανάσιος) θα έλαβε, προφανώς, από τις δύο εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου που σημειώνονται στους πρόποδες αυτού (βλ. και λήμματα Άγιος Αθανάσιος των Φράγκων και Άγιος Αθανάσιος των Ελλήνων των χρόνων της Βενετοκρατίας).