Αγία Σοφία

Αγία Σοφία, η (στην Αγία Σοφία) [εκκλησία- συνοικία] Ναός στην ομώνυμη συνοικία, που εντοπίζεται στο μέσον της περιοχής από τη Μικρή Εκκλησία (Κυρία των Αγγέλων) ως τη Σωχώρα, στο κτίριο που, μέχρι πρότινος, στέγαζε ξυλουργείο. Εδώ, στον ενετικό ναό της Αγίας Σοφίας, επί Τουρκοκρατίας, λειτούργησε το τζαμί με τον περίφημο ξύλινο μιναρέ. Πρόσφατα η εκκλησία ανακαινίστηκε και χρησιμοποιείται ως αίθουσα εκδηλώσεων του Υπουργείου Πολιτισμού. Ως προς την ακριβή θέση της συνοικίας, σε συμβολαιογραφική πράξη της Τουρκοκρατίας σημειώνεται: «κατά την συνοικίαν “Αγία Σοφία”, επί της οδού “Ναυαρίνου”, δήμου πόλεως Ρεθύμνης, κειμένης οικίας». Η εν λόγω δε οδός Ναυαρίνου είναι η σημερινή Λορέντζου Μαβίλη της εν λόγω, ακριβώς,...

Αγία Σοφία

Αγία Σοφία, η (στην Αγία Σοφία) [συνοικία] Βρισκόταν στα δυτικά της πόλης, στη συμβολή των σημερινών οδών Κορωναίου και Σμύρνης, όπου μία άλλη ορθόδοξη εκκλησία, η Αγία Σοφία (τουρκ. Αya sofya), μετατράπηκε σε ένα μικρό τζαμί από έναν αξιωματικό των γενιτσάρων, τον Γιαχγιά Ιμπραήμ. Πρόκειται για το τζαμί με τον περίφημο ξύλινο...

Αγία Σοφία

Αγία Σοφία, η (στην Αγία Σοφία) [εκκλησία- συνοικία] Πρόκειται για την περιοχή της σημερινής Σωχώρας (βλ. σχετικά το ίδιο λήμμα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και...

Παναγία η Χρυσοπηγή

Παναγία η Χρυσοπηγή, η (στην Παναγία τη Χρυσοπηγή) [μονή] Βρισκόταν δυτικά της «Κυρίας των Αγγέλων». Πιθανότατα είναι το κτίσμα στη γωνία των οδών Π. Κορωναίου και Σμύρνης, στην περιοχή της Σωχώρας. Από την προσωνυμία του ονόματος της Παναγίας, πρέπει, το πιθανότερο, να πρόκειται για ναό Ορθοδόξων. Μάλλον πως ταυτίζεται με την Αγία Σοφία (βλ. ομώνυμη συνοικία της...

Μασταμπά Μαχαλεσί

Μασταμπά Μαχαλεσί (συνοικία) Το μακροτοπωνύμιο «Μασταμπάς» (αραβ. Mastampas) είναι εξελληνισμένη η αραβική ονομασία των πυραμιδοειδών τάφων τής αρχαίας Αιγύπτου και ειδικότερα των βαθμιδωτών. Σπάνιο τοπωνύμιο στα νεοελληνικά οικωνύμια, απαντά στο Ρέθυμνο ως συνοικία τόσο στα χρόνια τής Τουρκοκρατίας και της Κρητικής Πολιτείας (ως Μασταμπά Μαχαλεσί), όσο και μέχρι τις ημέρες μας (ως Μασταμπάς). Έχουμε ένα από τα ελάχιστα ίχνη αραβικής επίδρασης που εναπέμειναν στη γλώσσα τού κρητικού λαού. Η θέση τής συνοικίας αυτής βρισκόταν εκεί ακριβώς όπου και σήμερα, στην «ανηφορική», δηλαδή, γειτονιά τής πόλης τού Ρεθύμνου, στον δρόμο- έξοδο προς το νότιο τμήμα τού νομού, ανάμεσα τού χειμάρου Τσάνα (καλυμμένου σήμερα από την οδό Κριάρη) και του χειμάρρου Καμαράκι. Κατά τον Νικόλαο Σταυράκη, το έτος 1881 η συνοικία αριθμούσε 158 μωαμεθανούς και, μόλις, 3 χριστιανούς κατοίκους. Ο μεγάλος μωαμεθανικός πληθυσμός τής εν λόγω συνοικίας δικαιολογεί, νομίζω, την εκεί ύπαρξη τού τεκέ (ή ντεκέ, τουρκ. tekke= ισλαμικό μοναστήρι, ασκητήριο για δερβίσηδες) και του τζαμιού (πρώην εκκλησίας τής αγίας Σοφίας), που αναφέρει στην περιοχή ο Εμμ. Γενεράλις. Σε συμβολαιογραφική δε πράξη των χρόνων τής Κρητικής Πολιτείας (1898- 1913) ο Μασταμπάς αναφέρεται ως «θέσις έξωθεν τής πόλεως Ρεθύμνης»....