Μακρύ Στενό

Μακρύ Στενό, το (στο Μακρύ Στενό) [συνοικία] Πρόκειται για τη σημερινή οδό Νικηφόρου Φωκά, που ενώνει την Ηγουμένου Γαβριήλ με τη Μελισσινού. Ο λόγος για την «Ουζούν Γιόλ» της Τουρκοκρατίας, που, στα τουρκικά, αυτό, ακριβώς, σημαίνει: «Μακρύ Στενό». Όπως καθόλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, έτσι και στις αρχές του περασμένου αιώνα η συγκεκριμένη οδός μνημονευόταν και ως ιδιαίτερη συνοικία [βλ. και λήμμα «Ουζούν- Γιόλ« (= Μακρύς Δρόμος) των χρόνων της...

Μακρύς Δρόμος

Μακρύς Δρόμος, ο (οδός- συνοικία) Είναι το σημερινό Μακρύ Στενό (βλ. Ουζούν- Γιόλ των χρόνων της Τουρκοκρατίας ή Μακρύ Στενό των Νεοτέρων Χρόνων).

Άγιος Ονούφριος

Άγιος Ονούφριος, ο (στον Άι Νούφρη) Σπηλαιώδης ναός του αγίου Ονουφρίου στο Ρισβάν Μετόχι (Μεγάλο Μετόχι). Δεν είναι γνωστό το πότε χτίστηκε αυτός ο μικρός σπηλαιώδης ναός. Λέγεται ότι οι Μικρασιάτες κάτοικοι του Μετοχιού τον ανακάλυψαν τυχαία πίσω από τις θεόρατες συκιές που έκρυβαν το άνοιγμα του σπηλαίου, ενώ λέγεται, επίσης, ότι κάποιος μοναχός ασκήτευσε εκεί σε παλαιότερα χρόνια. Την περίοδο της Γερμανικής κατοχής έγινε το καταφύγιο των κατοίκων της περιοχής. Λειτουργείται τακτικά από τους ιερείς του ι. ναού των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων . Επί Ενετοκρατίας, ναός του Αγίου Ονουφρίου μαρτυρείται και στη συνοικία Γρότα, παρά το Μακρύ Στενό, της πόλης του...

Τ  Ο  Π  Ω  Ν  Υ  Μ  Ι  Κ  Ο της πόλης του Ρεθύμνου μετά των οικισμών αυτής (τέως Δήμου Ρεθύμνου) Συνοικίες και Τοπωνύμια, Εκκλησίες και Μονές κατά τη Βενετοκρατία, Τουρκοκρατία μέχρι και τα Νεότερα Χρόνια Γενικά Στοιχεία Τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός ότι έχουμε αποκτήσει μια πολύ καλή γνώση των συνοικιών (αλλά και των εκκλησιών και μοναστηριών) του Ρεθύμνου κατά τα χρόνια της Βενετοκρατίας και αυτό το οφείλουμε στις νοταριακές, κυρίως, πράξεις των Ρεθυμνίων (της πόλης) νοταρίων, των οποίων, ως γνωστόν, έχει γίνει τελευταία συστηματική μετάφραση και δημοσίευση στην ελληνική, από τον ρεθεμνιώτη ιστορικό Γιάννη Γρυντάκη. Επίσης, οι «Μεταφράσεις Τουρκικών Ιστορικών Εγγράφων» από τον Νικόλαο Σ. Σταυρινίδη, των «Εγγράφων του Ιεροδικείου Ρεθύμνης (17ος- 18ος)» (Οι μεταφράσεις του «Βήματος» Ρεθύμνης), των «Οθωμανικών δημοσίων εγγράφων του Ρεθύμνου (1659-1898)», αλλά και οι γνωστές Γεωγραφίες του νομού (Λαμπρινάκη και Γενεράλι) κ.λπ. καθίστανται σπουδαία πηγή άντλησης πληροφοριών για τις συνοικίες του Ρεθύμνου κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Από τις πράξεις των νοταρίων μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι από τα μέσα, κυρίως, του 16ου αιώνα ο προσδιορισμός του χώρου γίνεται ακριβέστερος, με την εμφάνιση συγκεκριμένων συνοικιών, που η κάθε μία έχει το δικό της όνομα και παύει, πλέον, να χρησιμοποιείται η διάκριση του χώρου υπό τα γενικότερα ονόματα της πόλης (βούργος- Castel Vecchio). Το όνομά της μία συνοικία μπορεί, κατά πρώτο λόγο, να το οφείλει- όπως συμβαίνει, συνήθως, με τη δημιουργία των τοπωνυμίων- ή σε κάποια εκκλησία/μοναστήρι που περιλαμβάνει στα όριά της (π.χ. συνοικία Αγίας Βαρβάρας, Αγίου Λαζάρου, Αγίου Φραγκίσκου κ.λπ.) ή σε κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής [π.χ. Sabbionara (= άμμος), Kum Kapi (= Άμμος Πόρτα)] ή σε εγκαταστάσεις- κτίσματα [Squero (= μικρό ναυπηγείο), Πύλη Guora] ή και στα ακίνητα που συνέβαινε να έχει στην εν λόγω περιοχή κάποια μεγάλη/γνωστή ρεθεμνιώτικη οικογένεια (π.χ. συνοικία Κουγερίνας, Κουρτικιανά). Στη δημιουργία, πάντως, τοπωνυμίων μπορούν να συντελέσουν και άλλοι, περαιτέρω, λόγοι, όπως θα παρακολουθήσουμε στη συνέχεια. Η χρήση της «συνοικίας» για τον προσδιορισμό του χώρου θα συνεχιστεί   και κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, μέχρι το έτος 1898 (Κρητική Πολιτεία- Ρωσική Κατοχή), όταν, για πρώτη φορά, δόθηκαν ονόματα στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης του Ρεθύμνου. Ο προσδιορισμός, λοιπόν, της θέσης των κτιρίων, γινόταν, μέχρι τότε, με βάση τη «συνοικία» στην οποία βρίσκονταν αυτά, σύμφωνα με το σύστημα διαίρεσης...

Αγία Παρασκευή

Αγία Παρασκευή, η (στην Αγία Παρασκευή) (εκκλησία- συνοικία) Μέσα στην πόλη του Ρεθύμνου υπήρχε εκκλησία και συνοικία  της αγίας Παρασκευής κοντά στη Μεγάλη Πόρτα, όπου και ο ομώνυμος προμαχώνας τής Santa Veneranda (Αγίας Παρασκευής), που εκτεινόταν στο μέσο, περίπου, της οχύρωσης της πόλης, απέναντι ακριβώς από το μουσουλμανικό κοιμητήριο του Ρεθύμνου, παρά τον σημερινό- από το 1924, μετά την αποχώρηση των Τουρκοκρητικών- Δημοτικό Κήπο. Ο εν λόγω προμαχώνας φαίνεται ότι, μετά τα γεγονότα του 1571, είχε κατεδαφιστεί. Εκτός από την εν λόγω εκκλησία της Αγίας Παρασκευής της Μεγάλης Πόρτας, μοναστήρι της αγίας Παρασκευής υπήρχε, επί Ενετοκρτίας, και στον Μακρύ Δρόμο, δηλαδή στο σημερινό Μακρύ Στενό, καθώς και στους Κήπους της Σαμπιονάρας, της παραθαλάσσιας, δηλαδή, αμμώδους περιοχής περί τη σημερινή Καλλιθέα, που αποτελούσε συνέχεια της Σαμπιονάρας του Ρεθύμνου (δηλαδή, της περί τον σημερινό Άγνωστο Στρατιώτη...