Αγία Φωτεινή, η (στην Αγία Φωτεινή) [εκκλησία- συνοικία]
Ακόμα δυτικότερα από τον άγιο Νικόλαο, εκεί όπου το κύμα του Κρητικού σβήνει στην ακροθαλασσιά, ορθώνεται ο ναός της Αγίας Φωτεινής. Πρόσφατα (2007) κατεδαφίστηκε ὁ παλιός ναΐσκος μέσα στο ομώνυμο ελαιουργείο, ενώ, ήδη από το έτος 1975, έχει αντικατασταθεί από τον αρκετά μεγαλύτερό του νεότερο ενοριακό (εγκαίνια 1985, από τον αείμνηστο Μητροπολίτη Τίτο Συλλιγαρδάκη).
Ο παλιός ναός κτίστηκε γύρω στά 1910 κατόπιν εύρεσης, κατά θαυματουργικό τρόπο, της εικόνας της αγίας Φωτεινής, στον χώρο της παλιάς εκκλησίας, από τον λοχαγό Σταύρο Ρήγα. Όμως, είναι γεγονός ότι πολύ πρίν από το έτος αυτό (1910) το παρακείμενο στην εκκλησία ρυάκι οι παλιοί Ρεθεμνιώτες το έλεγαν «τσ’ Αγιάς Φωθιάς ο ποταμός», και αυτό δικαιολογείται από το ό,τι ύπαρξη ναού της Αγίας Φωτεινής (Φωτιάς) στην περιοχή μαρτυρείται από πολύ παλιά, από τα χρόνια, κιόλας, της Βενετοκρατίας, με το ίδιο (στα βενετσιάνικα) όνομα, ως Αγία Λουκία (S. Lucia).
Το έτος 1672 η εκκλησία τής Αγίας Φωτεινής είναι γνωστόν ότι αποτελούσε το δυτικό οροθέσιο του τοπ- αλτί της πόλεως Ρεθύμνης «από της δυτικής πλευράς και από το χείλος της θαλάσσης μέχρι της εκκλησίας (μαναστίρ) της Αγίας Φωτιάς προς τα άνω και διά του ποταμού εις απόστασιν ενός μιλίου» .
Ο Στ. Ρήγας ήταν ένας από τους δέκα αξιωματικούς πού είχε στείλει η ελεύθερη Ελλάδα στην Κρητική Πολιτεία, προκειμένου να οργανώσει την Κρητική Πολιτοφυλακή, η οποία, αργότερα, στους Βαλκανικούς Πολέμους, έμελλε να πετύχει πραγματικά θαύματα. Ο Στ. Ρήγας, κατά τη διαμονή του στην πόλη μας, είχε την πρωτοβουλία της ίδρυσης- στο μέρος αυτό της Αγίας Φωτεινής, στη δυτική πλευρά του Γαλλιανού ποταμού- του Σκοπευτηρίου της πόλης, για να γυμνάζεται στην ελεύθερη σκοποβολή η νεολαία του Ρεθύμνου. Σκοτώθηκε ως Συνταγματάρχης το έτος 1921 στο Ουσάκ της Μ. Ασίας.
Στην περιοχή τής Αγίας Φωτεινής λειτουργούσε και το εργοστάσιο της Αγίας Φωτεινής, ενώ, όπως σημειώνει ο Χ. Στρατιδάκης, όταν, πριν από τα μέσα του 19ου αιώνα, τα βυρσοδεψεία μεταφέρθηκαν σταδιακά από την Καλλιθέα και την εκβολή του ρέματος Συνατσάκη, όπου λειτουργούσαν μέχρι τότε, στον Κουμπέ, η δυτική ζώνη του Ρεθύμνου φορτίστηκε ιδιαίτερα και έφθασε τελικά να απαριθμεί 32 βιομηχανίες-βιοτεχνίες, που μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα σταδιακά έκλεισαν όλες.